Mele Huseynê Batê (teqrîben 1670-1750); dayîgbuna wî bi rastî tam nayê zanîn lê belê şair; di Hemayîl a xwe de behsa Mîrê Cilemêrgê İbrahîm Begê, înayetu hîmaya wî deke. Îbrahîm Beg jî 1695-1745 jîyaye. 1701 de buye Mîrê Cilemêrgê o Medreseya Meydanê bîna kirîye. Mela jî di wê medresê de muderrîsî kirîye. Bo evana jî mumkîn e ku Mela, di navbeara sala 1670 u 1750 an da jîyaye. Edebîyata Dîwanê a Klasîk a Kurdan...
1- Kovara Bangî Kurd Ev kovar kovareke edebî bû. Ji pazde roj carekî li bajêrê Bexdayê dehate weşandin. Yekemin hejmara wê di heştê sibata sala 1914a de derket holê. Li gor nêrînên lêkolîneran tenê pênc hejmarê wê hatîne weşandin. Ev kovar giringî mijarên cûr be cûrê mîna olî, rewşenbîrî , kiştukal û dîrokî dida. Xudanê wê Cemaleddîn Baban bû ku serperiştiya nivîs û dabeşkirdnê jî li hemî ‘İraq û dervey ‘İraqê dikir. Kesên mîna ‘Umer...
Dahûrîna Şimşat û Nexşan Ehmedê Xanî; 1651ê de li Cizîrê hatîye rû dinê, 1707 an de li Bazîdê dihere ber dilovanîya Xwedê. Dîroka Şerqa Navîn de xisûsen jî di Kurdistanê de bi navderên; alim, şair, zana, aqilmedî, mutesewwif, fîlozof tê zanîn. Nav Kurdan de Baba Xanî jî tê zanîn. Pırtûkên Xanî; bi zimanê Frarisî, Alman, Urisî u înglîzî jî terceme bûne. Ew, ji bo wê xisusê jî di cîhanê de baş tê naskirin. Di gelek...
Minnet ji Xudayê ku bi ‘ebdê xwo Melayî Iksîrê xemê ‘işqê, ne dînar û direm da Ev gotîyê Melayê Cizîrî… Şikrê Xwedê dike, ji ber ku xema ‘işqê daye wî; zêr û pere nedayê. Lewra li cem wî dewlemendî bi ‘eşqa Xweda ye, ne bi zêr û pera ye. … Tu heyî min di dinê, lew di dinê begler û mîr im! … Zêr û mal er, çi nedêrim; te didêrim ne feqîr im!...
Di pişt dewlet a ‘Usmanîyan, îro sed sal e ummet cîhanê de -taybetî jî- Şerq a Navîn de mexdûr e; Kurd û Kurdistan hem mexdûr hem mehkûm e. Heqîqet ev e; sedema çar û naçarîya ummetê; cehalet a millî û hîsabên ecnebîyan yên kûr e, yên Kurdan jî birayên wanê musilman in. Heqîqet a ewwil; zanîna wê pirsgirekê re keramet lazim nîne; bi aqlê selîm nêrandin û dîtin wê kula herêmê yên qedîm re bes...
1. Zemanek hebû Zimanek hebû di devê zilamekî de Di devê bi hezaran bi milyonan Li bakurê dinyaya kulek… Di jiyana dinyayê de, ji mêj ve dihat Ber bi dahatû ve dimeşiya Meşiya meşiya bi sedan bi hezaran salan Gelek rûbar dîtibû, gelek qonax gelek mîr Gelek axa dîtibû gelek şah, gelek emîr Gelek rênas dîtibû gelek geda gelek şa’îr Di gelek merhaleyên xewş û geş bihurîbû Kesî derîyê xwe lê negirtibû, Qedrê qelema wî...
Kurdistan, navê axa Kurd bi hezar sala li ser jîyana xwe didomîne. Di dîrokê de cara yekem bi navê “Kurdistan” eyaletek di dewra Selçûkîya de ji teref Sultan Sencer (1118-1157) ku navenda wê Kela Buharê bû, hatiye avakirin. Kela Buharê nêzîkî Hemedanê ye. Ev eyalet di tarixê de bi navê etnîsîta Kurda ya ewil bi fermî hatîye naskirin. Di wê demê de ku Alpaslan hate Anatoliyayê, di nav artêşa wî de 10 hezar leşkerên ‘eşîretên...
Li vê cîhanê Ji ber hîcranê Derda dikşînim Bi ruh û canê Ez te nabînim Loma ğemgînim Çavêm bi hêsir Dil bi birînim Were delalê Husun li balê Çavêm ronî ke Di vê sersalê Îd û sersala Li me ‘evdala Carek bi tenê Bike sewala Hingî bi hirsim Her dem bi tirsim Jibo bibînim Herro dipirsim Were delalê Xwedî cemalê Ma qey carekê Em nayên balê Bulbul de were Jiyan kedere Dila tu...
Mijê avêt serê kûpan, werin tedbîrekê çekin. Xwe bişdînin di herbê de, nefs û şeytan qerar nayê. Li me nîşan e sarmayê, gelek hatin li dinyayê. Lîbasê taqwê peydakin, liber seqmê sabir nayê. Li pêşya te zivistan e, berf û teyrok û baran e. Ne qûnaxe ber û ban e, ji malve qet xeber nayê. Ne heval ma ne gazî ma, ne erzûhal ne zarî ma. Di qebra kûr de tazî ma,...
Ezê bangdim rastîyê, dest bidim dergûşa jîyanê bi dagerîn Reşika çavan di nezer de mezin bikim bi raperîn Pêjn û bala bêrîyan hebûnek lêbikim nivîsek nazenîn Destpêka min ev bûna, hebûna… …pê ewlemendbûnam bi tîrijek rozerîn. Bi şîret û rêç û dustûr bihebanda min bi soz û peymanî. Ez li bende bûm çiqas, benda hatinê bi hesret Bi gilî û gazin bigotana min çi kişandî bi kesret Derbas bûn û çûn lipey hev demsal...
